با مقایسه بازدهی بازارها در 30 سال گذشته میخواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که نوسان در کدام بازار بیشترین تاثیر را بر روند منحنی شاخص تورم دارد. بررسیها نشان میدهد که رشد بورس در طول سالهای گذشته هیچگاه به تورم منجر نشده است. در حالی که پس از هر دوره جهش نرخ در بازارهای زمین و سکه، شاهد افزایش شاخص تورم بودهایم. نتایج حاصل از این بررسیها تایید میکنند که انتظارات تورمی باعث روانه شدن پول به بازار سهام میشوند و عکس آن صادق نیست.
رفتار 30 ساله تورم و بازارها طلا، بورس و زمین
سرمایهگذاری با هدف سودآوری بلندمدت، یکی از هوشمندانهترین تصمیمات مالی به حساب میآید. اما گزینههای متنوع برای سرمایهگذاری مستقیم و غیرمستقیم موجب سردرگمی بسیاری از سرمایهگذاران است.
جهش طوفانی شاخص کل در دهه 70
شاخص کل بورس تهران در سال 69 و با عدد پایه 100 شروع به کار کرد و پس از فراز و نشیبهای بسیار در 30 سال گذشته، به 2 میلیون واحد رسیده است. بورس تهران در شروع به فعالیت خود با رشد 89 درصدی شاخص در سال 69 و 150 درصدی در سال 70 همراه شد. در سال 71 و با جهش عجیب دلار، قیمت زمین نیز افزایش پیدا کرد، در حالی که بورس با افت نماگر اصلی خود روبرو شد. در سال 73 نیز نوسان در بازار طلا موجب افزایش قیمت سکه از 16 هزار تومان به بیش از 30 هزار تومان شد.
بورس پس از یک سال و نیم بحران، رشد 123 درصدی در سال 74 و رشد 25 درصدی را در سال 75 ثبت کرد. در سال 74 تورم به رقم تاریخی 49.4 درصد رسید و این موضوع باعث سرازیر شدن پولها به سمت تالار شیشهای سهام شد. البته در این دوره زمانی بازار دلار و سکه نیز مورد استقبال قرار گرفتند و شاهد ورود پولهای تازه بودند. در طول سالهای 69 تا 79 رشد 2878 درصدی شاخص سهام و رشد 540 و 450 درصدی دلار و سکه ثبت شدند. با این وجود، تورم موجود در اواسط دهه 70 باعث شد که بازده واقعی بورس تهران به 83 درصد محدود گردد. زمین و طلا نیز با احتساب نرخ تورم، بازده منفی داشتند.
فراز و نشیب بورس در دهه 80
شاخص سهام پس از گذراندن دوره رکود در سالهای 76 و 77، برای 6 سال پیاپی صعودی بود. رشد این بازار تمایل مردم عادی را به سرمایهگذاری در بورس بیشتر کرد. این شرایط پرسود اما دوام زیادی نداشت و شاهد ریزش تقریبا 22 درصدی شاخص کل در سال 84 بودیم. فاز رکود بورس تا 87 ادامه یافت و نماگر اصلی تالار شیشهای 21 درصد افت کرد. این بازار در سال 88 بار دیگر صعودی شد و شاخص کل آن با رشد 57 درصدی به 12537 واحد رسید.
در سال 89 قیمت جهانی مواد اولیه افزایش یافت و کشورهای اروپایی و آمریکایی از بحران مالی خارج شدند. در این شرایط شاخص کل به سرعت در مسیر صعودی قرار گرفت و رکوردهای جدیدی را ثبت کرد. روز 30 فروردین 1389 برای بازار سرمایه روز مهمی است، زیرا در این روز شاخص کل از 13 هزار واحد به 14 هزار واحد رسید. بورس تهران در دهه 80 با رشد 682 درصدی شاخص سهام به کار خود پایان داد. البته بازار سکه و طلا نیز همپای بورس صعود کرد و با رشد 619 درصدی همراه بود. همچنین بازار زمین و مستغلات نیز به همراه بازار دلار رشد قابل توجهی داشتند.
تحولات سیاسی و اقتصادی دهه 90
دهه 90 را میتوان دهه شروع تحریمهای بینالمللی دانست. در این دوران درآمد ارزی ناشی از نفت ایران نصف شد و ارز نیز قابل انتقال نبود. همچنین مبادلات تجاری با سایر کشورها نیز در دهه 90 محدود بود. افزایش نرخ دلار از مهر 1390 شروع شد و تا پایان روزهای آن به 18926 ریال رسید. نقطه اوج این افزایش قیمت روز 11 مهر و عدد 36000 ریال بود. افزایش قیمت دلار بالطبع تاثیر قابل ملاحظهای روی قیمت زمین و طلا داشت. بورس تهران نیز پس از دو سال کمرمق در پایان سال 91 با رشد 106 درصدی همراه بود.
در سال 92 شاهد ورود مردم به بورس به دلیل افزایش اعتماد عمومی به دولت یازدهم، جهش نرخ دلار و افزایش تورم بودیم. در این ایام، شاخص سهام رشد 107.7 درصدی را ثبت کرد، در حالی که دلار کاهش 5 درصدی را تجربه کرد. البته رشدهای حبابی در بازار سهام بعد از یکسال متوقف شدند و در 93 با ریزش 21 درصدی شاخص سهام روبرو شدیم. دهه 90 رشد بیش از 8700 درصدی شاخص سهام، 2500 درصدی سکه و 2000 درصدی دلار را به همراه داشت. البته بورس، در این دهه بازده واقعی 1500 درصد را به ارمغان آورد.